La ruta del Che - Patria o muerte
17 oktober 2016 - La Higuera, Bolivia
Niet in de juiste volgorde en niet helemaal compleet, maar het leven van Che Guevara heeft ongepland heel veel overeenkomsten met mijn route.
Natuurlijk was er Cuba. Cuba ademt Che. Musea en standbeelden in iedere stad. Elke hoek van de straat heeft een afbeelding van Ernesto (zo heet ie eigenlijk), en hij staat op het bankbiljet van 3 peso. Che is Cuba.
In Santa Clara woonden Joep en ik naast de geblindeerde trein. In 1956 heeft de aanval van Che en kornuiten op deze trein, de overwinning op dictator Batista betekend.
Ook in Santa Clara is het mausoleum waar Che uiteindelijk begraven is. Joep en ik hebben hier en magische middag gehad. Eerst nog in de zon begonnen we met voorlezen en vertalen van de tekst van Fidel aan Che, de ode. Fidel is nogal lang van stof dus halverwege onze voordracht begon het te betrekken en voelden we kleine spatjes. We kwamen er steeds beter in, Fidel heeft prachtige woorden gebruikt om z'n vriend te eren. Toen begon het te onweren en hard te regenen en werd onze voordracht een origineel Castroiaanse bulderpartij. Cheetje Cheetje, mooi geschreven Fidelleke!
Aan het eind van Joep en mijn reis mocht ik zelfs nog naar het museum van de revolutie in Havana, jottem! Het bootje Granma weer gezien waarmee de 82 guerilla strijders ooit vanuit Mexico in Cuba zijn aangekomen. Toen wisten we wel bijna alles over het leven van onze Ernesto.
Toen kwam Argentinië. In Rosario zagen we het geboortehuis van Che, en appartement op de tweede verdieping van een normale straat. Ook een park is er aan Che gewijd en nog meer standbeelden.
In Alta Gracia, ook Argentinië, gingen Fey en ik naar het opgroeihuis van Che. Door z'n astma is de familie toen hij jong was naar Alta Gracia verhuisd vanwege de schone lucht. De motor waarop hij door zuid en midden Amerika heeft gereisd stond daar. Maar of dat echt de motor was valt te betwijfelen, vooral omdat ik ook twee keer het 'originele dagboek' heb gezien, in Cuba én Argentinië!
Ik dacht dat m'n Che-achtervolging hiermee wel compleet was. Maar nu Fey en ik op weg zijn naar Santa Cruz in Bolivia om Anna welkom te heten, kwamen we langs Samaipata.
De Ruta del Che staat hier overal aangegeven. De plek waar Che tijdens zijn revolutionaire strijd is gesneuveld, blijkt hier niet ver vandaan. Al m'n smekende acties in de strijd gegooid en uiteindelijk mocht ik erheen van Fey :)
Dus met de taxi naar het volgende dorp, twee uur wachten met onze nieuwe vrienden de politie met mitrailleur die de bank bewaken, met de bus naar Pucara. In de bus kletsen we met Cesar, de man van de vrouwelijke burgemeester van Pucara. Hij geeft tips hoe wij op dit inmiddels late tijdstip toch nog in La Higuera kunnen komen, het dorpje waar het echt gebeurde. Na een reistijd van ruim 7 uur bleek dat dorpje toch niet zo 'dichtbij'!
In Pucara is iemand jarig en blijkt iedereen op het feest te zijn en niemand tijd te hebben om die twee Nederlandse meisjes naar Higuera te brengen. Maar Cesar zou Cesar niet zijn als ie het niet op zou lossen! Uiteindelijk is Julio, ventje van 18 bijgestaan door vriendje Carlos (15), bereid ons te brengen in de 4x4 van z'n tante.
Cesar bedanken we met een koelkastmagneet van twee Hollandse klompjes :)
Julio blijkt haast te hebben. Met snelheden in haarspeldbochten waar mijn moeder van zou gaan schelden (originele koosnaampjes als 'Kloothommel'), komen we, na het ontwijken van wat koeien op de weg, aan in La Higuera.
Hier wonen 20 families. Er is hier niet veel meer dan wat huizen en loslopende varkens. Waarom dit de plek was van waaruit Che Bolivia wilde bevrijden van kapitalisme wordt mij niet duidelijk.
Er staat een gebouwtje wat ooit een schooltje was, nu museum, en waar Che is doodgeschoten.
En dan voel ik het ineens.
Al sinds Cuba boeit en intrigeert deze man mij. Zijn leven, de keuzes die hij heeft gemaakt. Vooral de passie waarmee hij heeft gevochten voor de wereld zoals hij dacht dat het goed was. Hoe hij zijn vrouw met 4 kleine kinderen achterliet om als revolutionair in de strijd te sneuvelen. Hoe hij de wereld heeft bereisd om te vertellen over zijn idealen. Hoe hij nog steeds voor zoveel mensen een held is, een voorbeeld, een symbool zelfs voor links/anti kapitalisme/anti dictatuur.
Ik kijk uit over het dal waar hij gevangen is genomen. Precies een week geleden was het 48 jaar geleden dat Che werd vermoord. Verraden door Boliviaanse boeren die helemaal niet zaten te wachten op een communistische vrijheidsstrijder, die kwam vechten voor een zaak die de hunne niet was.
Wat ik van Che denk? Het was een hele mooie man. En ik denk ook onmogelijk ingewikkeld. En of ik het nou eens of oneens ben met zijn idealen, ik bewonder zijn fanatisme. Hij durfde altijd hardop uit te spreken wat zijn gedachten en wensen waren voor zichzelf, zijn familie maar meer nog voor de wereld waarmee hij zich zo verbonden voelde.
En dat voelde ik daar bovenaan het dal waar zijn strijd eindigde.
Het was stil. Maar oorverdovend luid.
Het was prachtig.
Natuurlijk was er Cuba. Cuba ademt Che. Musea en standbeelden in iedere stad. Elke hoek van de straat heeft een afbeelding van Ernesto (zo heet ie eigenlijk), en hij staat op het bankbiljet van 3 peso. Che is Cuba.
In Santa Clara woonden Joep en ik naast de geblindeerde trein. In 1956 heeft de aanval van Che en kornuiten op deze trein, de overwinning op dictator Batista betekend.
Ook in Santa Clara is het mausoleum waar Che uiteindelijk begraven is. Joep en ik hebben hier en magische middag gehad. Eerst nog in de zon begonnen we met voorlezen en vertalen van de tekst van Fidel aan Che, de ode. Fidel is nogal lang van stof dus halverwege onze voordracht begon het te betrekken en voelden we kleine spatjes. We kwamen er steeds beter in, Fidel heeft prachtige woorden gebruikt om z'n vriend te eren. Toen begon het te onweren en hard te regenen en werd onze voordracht een origineel Castroiaanse bulderpartij. Cheetje Cheetje, mooi geschreven Fidelleke!
Aan het eind van Joep en mijn reis mocht ik zelfs nog naar het museum van de revolutie in Havana, jottem! Het bootje Granma weer gezien waarmee de 82 guerilla strijders ooit vanuit Mexico in Cuba zijn aangekomen. Toen wisten we wel bijna alles over het leven van onze Ernesto.
Toen kwam Argentinië. In Rosario zagen we het geboortehuis van Che, en appartement op de tweede verdieping van een normale straat. Ook een park is er aan Che gewijd en nog meer standbeelden.
In Alta Gracia, ook Argentinië, gingen Fey en ik naar het opgroeihuis van Che. Door z'n astma is de familie toen hij jong was naar Alta Gracia verhuisd vanwege de schone lucht. De motor waarop hij door zuid en midden Amerika heeft gereisd stond daar. Maar of dat echt de motor was valt te betwijfelen, vooral omdat ik ook twee keer het 'originele dagboek' heb gezien, in Cuba én Argentinië!
Ik dacht dat m'n Che-achtervolging hiermee wel compleet was. Maar nu Fey en ik op weg zijn naar Santa Cruz in Bolivia om Anna welkom te heten, kwamen we langs Samaipata.
De Ruta del Che staat hier overal aangegeven. De plek waar Che tijdens zijn revolutionaire strijd is gesneuveld, blijkt hier niet ver vandaan. Al m'n smekende acties in de strijd gegooid en uiteindelijk mocht ik erheen van Fey :)
Dus met de taxi naar het volgende dorp, twee uur wachten met onze nieuwe vrienden de politie met mitrailleur die de bank bewaken, met de bus naar Pucara. In de bus kletsen we met Cesar, de man van de vrouwelijke burgemeester van Pucara. Hij geeft tips hoe wij op dit inmiddels late tijdstip toch nog in La Higuera kunnen komen, het dorpje waar het echt gebeurde. Na een reistijd van ruim 7 uur bleek dat dorpje toch niet zo 'dichtbij'!
In Pucara is iemand jarig en blijkt iedereen op het feest te zijn en niemand tijd te hebben om die twee Nederlandse meisjes naar Higuera te brengen. Maar Cesar zou Cesar niet zijn als ie het niet op zou lossen! Uiteindelijk is Julio, ventje van 18 bijgestaan door vriendje Carlos (15), bereid ons te brengen in de 4x4 van z'n tante.
Cesar bedanken we met een koelkastmagneet van twee Hollandse klompjes :)
Julio blijkt haast te hebben. Met snelheden in haarspeldbochten waar mijn moeder van zou gaan schelden (originele koosnaampjes als 'Kloothommel'), komen we, na het ontwijken van wat koeien op de weg, aan in La Higuera.
Hier wonen 20 families. Er is hier niet veel meer dan wat huizen en loslopende varkens. Waarom dit de plek was van waaruit Che Bolivia wilde bevrijden van kapitalisme wordt mij niet duidelijk.
Er staat een gebouwtje wat ooit een schooltje was, nu museum, en waar Che is doodgeschoten.
En dan voel ik het ineens.
Al sinds Cuba boeit en intrigeert deze man mij. Zijn leven, de keuzes die hij heeft gemaakt. Vooral de passie waarmee hij heeft gevochten voor de wereld zoals hij dacht dat het goed was. Hoe hij zijn vrouw met 4 kleine kinderen achterliet om als revolutionair in de strijd te sneuvelen. Hoe hij de wereld heeft bereisd om te vertellen over zijn idealen. Hoe hij nog steeds voor zoveel mensen een held is, een voorbeeld, een symbool zelfs voor links/anti kapitalisme/anti dictatuur.
Ik kijk uit over het dal waar hij gevangen is genomen. Precies een week geleden was het 48 jaar geleden dat Che werd vermoord. Verraden door Boliviaanse boeren die helemaal niet zaten te wachten op een communistische vrijheidsstrijder, die kwam vechten voor een zaak die de hunne niet was.
Wat ik van Che denk? Het was een hele mooie man. En ik denk ook onmogelijk ingewikkeld. En of ik het nou eens of oneens ben met zijn idealen, ik bewonder zijn fanatisme. Hij durfde altijd hardop uit te spreken wat zijn gedachten en wensen waren voor zichzelf, zijn familie maar meer nog voor de wereld waarmee hij zich zo verbonden voelde.
En dat voelde ik daar bovenaan het dal waar zijn strijd eindigde.
Het was stil. Maar oorverdovend luid.
Het was prachtig.
Como junto a ti seguimos
Y con fidel te decimos:
Hasta siempre comandante